Điều gì sẽ xảy ra khi cơ thể thiếu hụt vitamin D?

Các vitamin nói chung là những vi chất dinh dưỡng mà cơ thể sử dụng trong các quá trình hoạt động khác nhau, còn vitamin D lại là một tiền hormon (prohormon) - một chất mà cơ thể có thể chuyển đổi thành hormon khi cần thiết. Vitamin D giúp giữ cho huyết áp ở mức ổn định, giúp giảm viêm và tăng cường hệ thống miễn dịch - tất cả đều có lợi cho sức khoẻ, thậm chí có thể chống lại bệnh ung thư. Chúng ta biết rằng vitamin D là cần thiết cho sức khỏe của xương (giúp xương hấp thụ canxi). Có 2 dạng vitamin D chính là vitamin D2 và D3. Vitamin D2 còn gọi là ergocalciferol, vitamin D3 còn gọi là cholecalciferol. Hầu hết vitamin D3 (cholecalciferol) được tìm thấy trong thành phần các dược phẩm.

Trẻ bị còi xương do thiếu vitamin D.

Hệ lụy khi cơ thể thiếu vitamin D

Gây nhiều bệnh…

Khi lượng vitamin D thấp, cơ thể sẽ không hoạt động tốt. Thiếu vitamin D có liên quan đến tăng huyết áp, rối loạn tiết insulin, nguy cơ đái tháo đường, béo phì… Các thụ thể vitamin D đã được tìm thấy trên các tế bào tuyến tụy chi phối việc sản xuất insulin, vì vậy, có mối liên quan giữa vitamin D và bệnh đái tháo đường. Chúng ta biết rằng nhiều cơn đau tim xảy ra vào mùa đông, thời điểm mọi người đi ra ngoài ít hơn, do đó có mức vitamin D thấp; bệnh nhân sẽ sống sót sau ung thư tốt hơn vào mùa hè, khi mức vitamin D trong cơ thể cao hơn.

Trẻ em thiếu vitamin D có thể phát triển bệnh còi xương, người lớn tuổi bị thiếu vitamin D có thể bị bệnh xương khớp. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu còn cho thấy việc thiếu hụt vitamin D có liên quan đến nhiều bệnh như trầm cảm, đau lưng, các bệnh tự miễn, đa xơ cứng…

Nguy cơ tử vong

Trong một nghiên cứu dựa trên mẫu 13.331 người trưởng thành từ một cơ sở dữ liệu điều tra quốc gia của Chính phủ Hoa Kỳ để xác định mối liên quan giữa tử vong và thiếu vitamin D (được định nghĩa là thấp hơn 25-hydroxyvitamin D), các thử nghiệm vitamin D tiến hành kiểm tra từ năm 1988 - 1994 và người dân được theo dõi đến năm 2000 để biết thông tin về nguyên nhân tử vong. Tính trung bình, nhóm nghiên cứu được theo dõi trong 8,7 năm. Các nhà nghiên cứu nhận thấy thiếu vitamin D liên quan đến tử vong do mọi nguyên nhân. Những người có mức vitamin D thấp nhất có nguy cơ tử vong tăng 26% so với những người có mức vitamin D cao nhất. Nghiên cứu cũng kết luận 3,1% số người tử vong ở Hoa Kỳ có liên quan đến sự thiếu hụt vitamin D. Các nhà nghiên cứu tin rằng thiếu vitamin D là một yếu tố nguy cơ độc lập đối với bệnh tim và nên cân nhắc các yếu tố nguy cơ khác như tiền sử gia đình, tăng huyết áp hoặc thừa cân. Thiếu vitamin D cũng có thể là một yếu tố gây tử vong do ung thư.

Các thực phẩm giàu vitamin D.

Bổ sung như thế nào?

Có 3 nguồn có thể cung cấp vitamin D cho cơ thể, đó là thực phẩm, ánh sáng mặt trời và dược phẩm.

Một số cá béo như cá hồi và dầu gan cá là một nguồn cung cấp tốt vitamin D. Gan bò, phô mai và lòng đỏ trứng cũng có lượng vitamin D dồi dào. Ngũ cốc và sữa thường được bổ sung vitamin D. Trên thực tế, 2 ly sữa bổ sung vitamin D mỗi ngày sẽ cung cấp đủ vitamin D cho những người ở độ tuổi 50.

Ánh sáng mặt trời vẫn là nguồn gốc tự nhiên mạnh mẽ nhất cung cấp vitamin D. Các nhà nghiên cứu Mỹ đã lấy cùng một cơ sở dữ liệu do Chính phủ Hoa Kỳ sử dụng trong nghiên cứu ở trên (Third NHANES) và tìm kiếm mối liên quan giữa nồng độ vitamin D và hoạt động ngoài trời ở người lớn. Nghiên cứu nhận thấy mức vitamin D đã giảm theo tuổi tác và sự tham gia hoạt động thể dục ngoài trời cũng giảm theo độ tuổi. Tuy nhiên, ở những người từ 60 tuổi trở lên hoạt động ngoài trời hàng ngày lại có mức vitamin D tương tự như của một người trưởng thành trẻ tuổi. Như vậy, nồng độ vitamin D trong cơ thể không giảm theo độ tuổi mà giảm theo số lượng thời gian ở ngoài trời ít. Vì vậy, bạn có thể gia tăng nồng độ vitamin D bằng cách đơn giản là dành chút thời gian ra ngoài trời mỗi ngày. Chỉ cần 15 phút phơi nắng tay và mặt (tránh ánh nắng chiếu trực tiếp vào mắt) mỗi ngày là cơ thể có đủ vitamin D trong điều kiện bình thường.

Ngoài ra, cũng có thể bổ sung vitamin D khi bị thiếu hụt bằng dược phẩm theo chỉ dẫn của thầy thuốc.

TS.BS. Lê Thanh Hải

((Theo Verywell và Harvard Health Publications))